اشاره : | |
|
چند روز پیش یادداشتی را در اینترنت تحت عنوان «آیا نرمافزارهای تجاری واقعاً میتوانند اپنسورس باشند؟» خواندم که بسیار جالب بود و تفاوتهای یک نرمافزار تجاری انحصاری با نرمافزار تجاری اپنسورس را به چالش کشیده بود.
امیدوارم که در یکی از یادداشتها در همین صفحه ما نیز پیرامون این مسئله بحثی داشته باشیم. اما آن چیزی که بیشتر از خود یادداشت توجه من را جلب کرد، ذکر کمکهای مالی شرکتهای بزرگ به بنیاد لینوکس (Linux Foundation) بود.
جالب است بدانید هر سال شرکتهای آیبیام، اوراکل، اینتل، ناول، اچپی، فوجیستو، هیتاچی و NEC هر یک پانصد هزار دلار به بنیاد لینوکس کمک مالی میکنند. شرکتهای فعال در ساخت و توسعه تراشه مانند ایامدی، سیسکو، EMC، موتورولا، و نیز NetApp ،NTT، زیمنس و سان هر ساله صد هزار دلار کمک مالی به توسعه لینوکس انجام میدهند.
همچنین در این یادداشت آمده است که شانزده شرکت از جمله گوگل و ردهت در سال بیست هزار دلار کمک مالی به بنیاد لینوکس میکنند. به گفته لینوس توروالدز هر سال نزدیک به پنج میلیون دلار به بنیاد لینوکس کمک مالی میشود.
این موضوع را به خاطر داشته باشید تا سری به یادداشت شماره قبلی بزنیم. در آن یادداشت تحت عنوان «حرفه: کدنویسی هسته لینوکس» گفتیم که 3700 نفر از دویست شرکت در کدنویسی و توسعه لینوکس شرکت داشتهاند و بیش از هفتاد درصد از کل افرادی که در توسعه هسته لینوکس همکاری داشتهاند، کارمندان بخش توسعه شرکتهای بزرگی مانند ردهت، آیبیام، اینتل، ناول، بنیاد لینوکس و... هستند. این برنامهنویسها بابت تغییراتی که روی هسته لینوکس انجام میدهند، حقوق دریافت میکنند.
بنابراین، نتیجهگیری میکنیم که شرکتهای بزرگ و صاحب نام هم در توسعه ساختاری و فنی لینوکس دخیل هستند و هم به توسعهدهندگان آن کمک مالی میکنند. چیزی که شاید بسیاری از افراد خلاف آن را تصور کرده و فکر میکنند شرکتهای بزرگ، توسعه لینوکس را خطر و تهدیدی جدی برای خود محسوب کرده و برای متوقف ساختن آن از هیچ کاری دریغ نمیکنند.
اما اکنون دو سؤال مطرح میشود:
سؤال اول: با این کمکهای فنی و مالی در خور توجه شرکتهای بزرگ به لینوکس، آیا بازهم میتوان گفت که لینوکس (اینجا منظور هسته لینوکس است؛ نه توزیعهای تجاری مشتق شده از آن) اپنسورس است و داوطلبانه و آزادانه و بدون دخالت و نفوذ هیچ شرکت یا فردی توسعه داده میشود؟
سؤال دوم: چرا شرکتهای بزرگ به بنیاد لینوکس کمک مالی کرده و عملاً از هیچ کاری برای توسعه لینوکس دریغ نمیکنند؟
در پاسخ سؤال اول میتوان گفت؛ از آنجا که لینوکس تحت مجوز GPL عرضه میشود، کمکهای مالی یا توسعه لینوکس هیچگونه محدودیتی برای آزادی نرمافزاری آن ایجاد نمیکند. در حقیقت GPL برای به رسمیت شناختن یک نرمافزار اپنسورس چهار اصل معروف دارد:
آزادی در اجرای نرمافزار به هر صورت، آزادی در به اشتراک گذاشتن نرمافزار با هر کسی، آزادی در تغییر و اصلاح نرمافزار و آزادی در انتشار این تغییرات برای استفاده دیگران. لینوکس این چهار اصل را دارد و به همین دلیل، هنوز هم آن را باید یک سیستمعامل اپنسورس بدانیم؛ گو اینکه کسب و کار و ساختار توسعه آن نسبت به گذشته خیلی متفاوت شده است. بحث بیشتر در اینباره را به آینده موکول میکنیم.
اما برای سؤال دوم چه جواب درستی میتوان یافت؟ به نظر من همان مزایای لینوکس و نرمافزارهای اپنسورس (در دسترس بودن سورسکد، انعطافپذیری، امنیت، قابلیت توسعه، اطمینانپذیری، قیمت ارزان، مقیاسپذیری، بومیسازی و...) که موجب محبوبیت و شهرت آن در میان کاربران خانگی شده، موجب مقبولیت در میان شرکتهای تجاری نیز شده است.
یعنی هر شرکت با نگاه دقیق به این مزایا، به راهکارهایی دست یافته است که توسعه لینوکس میتواند به نوعی توسعه کسب و کار او نیز محسوب شود. شرکتی مانند گوگل میتواند به راحتی از کدهای ماجولهای آماده شدهِ لینوکس برای توسعه نرمافزارها و سرویسهای خود استفاده کند.
شرکتهای سازنده تراشه میتوانند در جهت سازگاری بیشتر لینوکس با محصولات خودشان گام بردارند و با توجه به قابلیت استفاده از لینوکس در تجهیزات مختلف، به فروش بیشتر دست یابند. شرکتهای سختافزاری نیز یکپارچگی و سازگاری در هسته لینوکس با سختافزار را آرزوی دیرینه خود مییابند.
زیرا این سیستمعامل علاوه بر این که روی سرورها و ایستگاههای کاری نصب میشود، هم اکنون نیز در حال تسخیر درصدی از کامپیوترهای خانگی است. پس دیگر نیازی نیست که علت همکاری شرکتهایی مانند ناول و ردهت را بیان کنیم، زیرا تمام کسبوکار این شرکتها مبتنی بر توسعه هسته لینوکس و نرمافزار آزاد است.
شرکتها برای عرضه محصولات خود به یک سیستمعامل یا نرمافزار نیاز دارند. بنابراین به جای اتلاف وقت برای ساخت یک سیستمعامل جدید، لینوکس را به طور رایگان سفارشی کرده و همراه با محصول خود عرضه میکنند و هیچگونه مشکل یا محدودیت قانونی برای تکثیر ندارند.
در ضمن از آنجا که روی اینترنت هزاران سایت و انجمن آنلاین از این سیستمعامل پشتیبانی میکنند، این شرکتها به ارائه خدمات نرمافزاری پشتیبانی نیازی ندارند.
آیا اگر شما صاحب شرکتی بودید و میدیدید که میتوانید با هزینه اندکی و بدون هیچ زحمتی در توسعه یک محصول شریک باشید و از دسترنج دیگران بهره ببرید، (در حالی اگر خودتان بخواهید چنین محصولی تهیه کنید، باید صدها برابر هزینه کنید) چنین کاری را انجام نمیدادید؟ پس بیدلیل نیست که همه این پنگوئن بازیگوش را دوست داشته و آرزوی چاق و فربه شدن آن را دارند.